Bệnh sỏi thận là tình trạng phổ biến khiến cho những hạt khoáng tích tụ trong thận hoặc trong hệ thống tiết niệu, gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Để điều trị và phòng ngừa bệnh sỏi thận, việc thay đổi chế độ ăn uống là cực kỳ quan trọng, vậy người “sỏi thân nên ăn gì?”. Đồng thời, việc tuân thủ các nguyên tắc chung và lên kế hoạch ăn uống hàng ngày, hàng tuần và hàng tháng có thể giúp người bị sỏi thận cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ tái phát bệnh. Cùng phòng khám Thành Đô cùng tìm hiểu bạn nhé.
Bệnh sỏi thận là gì?
Sỏi thận là tình trạng hình thành các hạt khoáng (sỏi) trong thận hoặc trong các bộ phận của đường tiểu. Những hạt này có thể được hình thành từ các chất khoáng trong nước tiểu, chẳng hạn như canxi, oxalat, uric acid hoặc cystine. Khi lượng chất này trong nước tiểu cao, chúng có thể kết tụ lại và hình thành thành sỏi.
Sỏi thận có thể không gây ra triệu chứng cho đến khi chúng di chuyển trong đường tiểu. Khi sỏi di chuyển, chúng có thể gây đau lưng hoặc đau buốt tại vùng thận và dọc theo đường tiểu. Sỏi thận có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong hệ thống tiết niệu, từ thận, niệu quản, bàng quang cho đến niệu đạo.
Sỏi thận là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến suy thận, gây ra nhiều đau đớn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Yếu tố nguy cơ cho sỏi thận bao gồm di truyền, cân nặng cao, không uống đủ nước, ăn kiêng có nhiều protein hoặc muối, và một số tình trạng y tế như bệnh thận, bệnh giun sán hoặc hội chứng rối loạn hấp thụ canxi.
Bênh nhân bị sỏi thận nên ăn gì?
Bổ sung nước
Uống đủ nước là vô cùng quan trọng đối với người bệnh sỏi thận bởi những lý do sau:
- Giúp hòa tan và đào thải sỏi: Nước giúp tăng lượng nước tiểu, tạo môi trường loãng để hòa tan các tinh thể khoáng chất, từ đó ngăn ngừa hình thành sỏi và hỗ trợ đào thải sỏi ra ngoài cơ thể.
- Giảm nguy cơ tái phát: Uống đủ nước giúp giảm nồng độ các chất hình thành sỏi trong nước tiểu, từ đó làm giảm nguy cơ tái phát sỏi thận.
- Hỗ trợ chức năng thận: Nước giúp thanh lọc cơ thể, loại bỏ các chất độc hại và giúp thận hoạt động hiệu quả hơn.
- Giảm triệu chứng: Uống đủ nước giúp giảm cơn đau do sỏi thận gây ra, đồng thời giúp giảm cảm giác buồn nôn, nôn.
Vậy Uống bao nhiêu nước là đủ?
Lượng nước cần thiết cho người bệnh sỏi thận phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, mức độ hoạt động, tình trạng sức khỏe… Tuy nhiên, theo khuyến cáo chung, người bệnh sỏi thận nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.
Công thức tính lượng nước cần thiết cho người có cân nặng cụ thể:
- Lượng nước cơ bản: 30 ml/kg cân nặng/ngày.
- Lượng nước bổ sung:
- Nếu hoạt động nhẹ nhàng: Thêm 200-300 ml/ngày.
- Nếu hoạt động vừa: Thêm 400-600 ml/ngày.
- Nếu hoạt động nặng: Thêm 800-1000 ml/ngày.
Ví dụ:
Một người nặng 60 kg cần uống ít nhất 30 ml/kg x 60 kg = 1800 ml nước mỗi ngày.
Nếu người này hoạt động nhẹ nhàng, lượng nước cần thiết là 1800 ml + 200 ml = 2000 ml.
Ngoài ra bạn có thể bổ sung các loại thức uống khác để có thể đa dạng thức uống, bổ sung các loại chất khác cho cơ thể. Nhưng chủ yểu bạn vẫn nên uống nước lọc để cơ thể có thể cân bằng được các hoocmon bên trong cơ thể. Giúp thải độc và giảm tình trạng sỏi thận của bạn.
Người sỏi thận nên ăn thực phẩm giàu canxi
Mặc dù nhiều người cho rằng việc tiêu thụ nhiều canxi có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, tuy nhiên, thực tế chế độ ăn uống đầy đủ canxi lại mang lại nhiều lợi ích cho người bị sỏi thận, bao gồm:
- Giảm nguy cơ hình thành sỏi: Khi được cung cấp đủ canxi, cơ thể sẽ liên kết canxi với oxalate trong ruột, ngăn ngừa sự hình thành sỏi canxi oxalate trong thận.
- Hỗ trợ tan sỏi: Canxi có thể giúp hòa tan các tinh thể sỏi nhỏ, đồng thời giảm nguy cơ hình thành sỏi mới.
- Bảo vệ sức khỏe tổng thể: Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương và răng, hỗ trợ chức năng thần kinh và cơ bắp.
Cách thức hoạt động của canxi trong cơ thể
- Bình thường: Khi được tiêu thụ, canxi từ thực phẩm sẽ được hấp thụ vào ruột non. Sau đó, canxi được vận chuyển vào máu và được sử dụng để xây dựng xương và răng, hỗ trợ chức năng thần kinh và cơ bắp. Phần canxi dư thừa sẽ được bài tiết qua nước tiểu.
- Khi bị sỏi thận: Ở người bị sỏi thận, lượng oxalate bài tiết qua nước tiểu thường cao hơn bình thường. Khi nồng độ oxalate cao, oxalate có thể liên kết với canxi trong nước tiểu và hình thành sỏi canxi oxalate.
Ví dụ về thực phẩm giàu canxi và ít oxalate
- Giàu canxi: Sữa chua, phô mai, cá hồi, bông cải xanh, hạnh nhân, vừng…
- Ít oxalate: Sữa, sữa chua, trứng, chuối, bông cải xanh, ớt chuông, nấm…
Người sỏi thận nên ăn thực phẩm giàu chất xơ
Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa sỏi thận bởi những lý do sau:
- Giảm bài tiết oxalate: Chất xơ có khả năng liên kết với oxalate trong ruột, ngăn ngừa oxalate bài tiết qua nước tiểu và hình thành sỏi canxi oxalate.
- Giảm nguy cơ tái phát: Chế độ ăn giàu chất xơ có thể giúp giảm nguy cơ tái phát sỏi thận bằng cách giảm lượng oxalate bài tiết qua nước tiểu.
- Hỗ trợ tiêu hóa: Chất xơ giúp thúc đẩy nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón, từ đó giúp cơ thể đào thải oxalate hiệu quả hơn.
- Kiểm soát cân nặng: Chất xơ giúp tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ hình thành sỏi thận do béo phì.
Cách thức hoạt động của chất xơ trong cơ thể
- Bình thường: Chất xơ chia làm hai loại: chất xơ không hòa tan và chất xơ hòa tan. Chất xơ hòa tan hấp thụ nước, tạo thành chất gel mềm trong ruột, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và kiểm soát lượng đường trong máu. Chất xơ không hòa tan giúp tăng cường nhu động ruột, thúc đẩy tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.
- Khi bị sỏi thận: Ở người bị sỏi thận, lượng oxalate bài tiết qua nước tiểu thường cao hơn bình thường. Chất xơ có thể liên kết với oxalate trong ruột, ngăn ngừa oxalate bài tiết qua nước tiểu và hình thành sỏi canxi oxalate.
Ví dụ về thực phẩm giàu chất xơ và ít oxalate:
- Giàu chất xơ: Rau bina, bông cải xanh, táo, lê, yến mạch, các loại đậu…
- Ít oxalate: Bông cải xanh, ớt chuông, nấm, khoai lang, yến mạch…
Người sỏi thận nên ăn thực phẩm giàu magie
Magie đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa sỏi thận bởi những lý do sau:
- Giảm bài tiết oxalate: Magie có khả năng liên kết với oxalate trong ruột, ngăn ngừa oxalate bài tiết qua nước tiểu và hình thành sỏi canxi oxalate.
- Hỗ trợ tan sỏi: Magie giúp hòa tan các tinh thể sỏi nhỏ, đồng thời giảm nguy cơ hình thành sỏi mới.
- Kiểm soát huyết áp: Magie giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ mắc sỏi thận do huyết áp cao.
- Cải thiện chức năng thận: Magie giúp bảo vệ chức năng thận và giảm nguy cơ biến chứng do sỏi thận gây ra.
Cách thức hoạt động của magie trong cơ thể
- Bình thường: Magie tham gia vào nhiều quá trình quan trọng trong cơ thể, bao gồm: sản xuất năng lượng, co cơ, truyền tín hiệu thần kinh, điều hòa nhịp tim và huyết áp.
- Khi bị sỏi thận: Ở người bị sỏi thận, lượng oxalate bài tiết qua nước tiểu thường cao hơn bình thường. Magie có thể liên kết với oxalate trong ruột, ngăn ngừa oxalate bài tiết qua nước tiểu và hình thành sỏi canxi oxalate.
Ví dụ về thực phẩm giàu magie:
- Cây họ đậu: Đậu đen, đậu lăng, đậu xanh…
- Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, gạo lứt, bánh mì nguyên cám…
- Trái cây: Chuối, bơ, bưởi, kiwi…
- Socola đen: Chọn loại socola đen ít nhất 70% cacao.
Xây dựng chế độ dành cho người sỏi thận nên ăn
Vậy câu hỏi đặt ra. Chế độ ăn như thế nào cho 1 ngày/1 tuần, 1 tháng mà bạn có thể ăn để giúp nhanh chóng đạt hiệu quả là giảm sỏi thận và giúp cơ thể khoẻ mạnh.
Mục tiêu:
- Hỗ trợ tan sỏi thận và ngăn ngừa hình thành sỏi mới.
- Cung cấp các dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể đang bị sỏi thận.
- Giảm nguy cơ biến chứng do sỏi thận gây ra.
Nguyên tắc chung:
- Uống đủ nước: Ít nhất 2 lít mỗi ngày.
- Hạn chế thực phẩm giàu oxalate: Rau bina, củ cải đường, sô cô la, dâu tây, nho, trà đen…
- Hạn chế thực phẩm giàu purin: Thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản, bia rượu…
- Hạn chế thực phẩm giàu natri: Muối ăn, thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp…
- Ưu tiên thực phẩm giàu canxi ít oxalate: Sữa chua, phô mai, cá hồi, bông cải xanh…
- Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ ít oxalate: Bông cải xanh, ớt chuông, nấm, khoai lang, yến mạch…
- Ưu tiên thực phẩm giàu magie: Hạnh nhân, hạt bí ngô, chuối, bơ, socola đen…
Gợi ý thực đơn cho 1 ngày:
Bữa sáng
- Yến mạch nấu với sữa chua và trái cây ít oxalate (chuối, bơ, việt quất…)
- Trà thảo mộc (hoa cúc, trà xanh…)
Bữa trưa
- Salad rau củ (cà chua, dưa chuột, ớt chuông…) với cá hồi nướng hoặc ức gà áp chảo
- Gạo lứt
- Trái cây tráng miệng (táo, lê, cam…)
Bữa tối
- Canh rau củ (bí đao, mướp, cà rốt…)
- Thịt nạc kho tộ
- Khoai lang luộc
- Trái cây tráng miệng (kiwi, bưởi…)
Bữa phụ
- Sữa chua ít đường
- Hạt dinh dưỡng (hạnh nhân, hạt chia, óc chó…)
- Trái cây ít oxalate
Dưới đây là thực đơn cho 1 tuần và 1 tháng:
Thực đơn 1 tuần bạn có thể tham khảo:
- Ngày 1: Bữa sáng (yến mạch sữa chua trái cây), Bữa trưa (salad cá hồi gạo lứt), Bữa tối (canh rau củ thịt kho tộ khoai lang), Bữa phụ (sữa chua, hạt dinh dưỡng, trái cây)
- Ngày 2: Bữa sáng (bánh mì nguyên cám trái bơ), Bữa trưa (gà luộc rau luộc cơm gạo lứt), Bữa tối (cá hấp cà chua dưa leo canh rau muống), Bữa phụ (sữa chua trái cây)
- Ngày 3: Bữa sáng (trứng ốp la bánh mì nguyên cám), Bữa trưa (salad ức gà rau củ), Bữa tối (canh sườn hầm bí đỏ thịt nạc kho chay), Bữa phụ (sữa chua hạt dinh dưỡng)
- Các ngày còn lại lặp lại thực đơn cho các ngày tiếp theo với sự thay đổi đa dạng về các món ăn
Gợi ý thực đơn trong 1 tháng:
- Tuần 1: Thực đơn như trên
- Tuần 2: Thay đổi món ăn nhưng vẫn tuân thủ nguyên tắc chung
- Tuần 3: Tiếp tục thay đổi món ăn, bổ sung thêm các món súp, canh, lẩu…
- Tuần 4: Có thể lặp lại thực đơn của tuần 1 hoặc 2, hoặc tiếp tục sáng tạo thêm các món ăn mới
Bằng cách tuân thủ chế độ ăn uống khoa học và hợp lý, người bị sỏi thận có thể cải thiện sức khỏe, giảm nguy cơ tái phát bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Những lưu ý bạn cần quan tâm cho người bị sỏi thận nên ăn
- Đây chỉ là gợi ý, bạn có thể thay đổi thực đơn tùy theo sở thích và khẩu vị của bản thân.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.
- Ngoài chế độ ăn uống, người bệnh sỏi thận cần tuân thủ các hướng dẫn điều trị của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Nên chia nhiều bữa ăn trong ngày, thay vì chỉ ăn 3 bữa chính mà không ăn bữa phụ
- Nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt.
- Tránh ăn quá no hoặc bỏ bữa.
- Tập thể dục thường xuyên.
Đây chỉ là thông tin tham khảo chung, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.
Có thể bạn quan tâm
- Bài Thuốc Dân Gian Trị Đau Khớp Gối – Bạn Cần Biết
- Tinh trùng khi chết có mùi gì? Dấu hiệu bệnh lý cần được chữa trị
- Hiểu Về Bệnh Viêm Khớp Dạng Thấp – Nguy Cơ, Triệu Chứng
- Giãn Dây Chằng Khuỷu Tay – Vấn Đề Cần Chăm Sóc Sức Khỏe
