Thay khớp gối là một trong những phương pháp điều trị tiên tiến giúp phục hồi khả năng vận động cho những bệnh nhân bị tổn thương nặng tại khớp gối. Tuy nhiên, đây không phải là lựa chọn đầu tiên mà bác sĩ đưa ra. Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị bảo tồn không còn hiệu quả. Vậy chỉ định thay khớp gối cụ thể là gì, khi nào cần thực hiện và ai nên cân nhắc phẫu thuật? Hãy cùng phongkhamthanhdo tìm hiểu chi tiết.
Thay khớp gối là gì?
Thay khớp gối (Total Knee Replacement – TKR hoặc Partial Knee Replacement – PKR) là phẫu thuật thay thế phần khớp gối bị hư hại bằng khớp nhân tạo. Mục tiêu của phẫu thuật là:
-
Giảm đau mạn tính do thoái hóa khớp gối.
-
Phục hồi khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày.
-
Cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp bệnh nhân tự đi lại, leo cầu thang hay ngồi xổm dễ dàng hơn.
Khớp nhân tạo thường được làm từ hợp kim y học, vật liệu sinh học hoặc nhựa cứng đặc biệt, có độ bền cao và tương thích tốt với cơ thể.
Chỉ định thay khớp gối là khi nào?
Bác sĩ thường chỉ định thay khớp gối toàn phần hoặc bán phần khi người bệnh rơi vào các tình huống sau:
Thoái hóa khớp gối giai đoạn nặng
-
Hình ảnh X-quang cho thấy mất sụn khớp hoàn toàn, khe khớp hẹp hoặc biến dạng trục chi.
-
Người bệnh đau nhức dữ dội, đặc biệt khi đi lại hoặc đứng lâu.
-
Đã điều trị bằng thuốc, vật lý trị liệu, tiêm nội khớp… nhưng không còn hiệu quả.
Viêm khớp dạng thấp gây hủy khớp
-
Viêm mạn tính khiến sụn và xương dưới sụn bị phá hủy.
-
Khớp biến dạng, sưng to, hạn chế gập duỗi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động.
Hoại tử xương dưới sụn vùng lồi cầu xương đùi
-
Thường gặp ở người lớn tuổi hoặc người dùng corticoid kéo dài.
-
Khớp gối sụp, đau tăng dần, không đáp ứng điều trị nội khoa.
Biến chứng sau chấn thương khớp gối
-
Gãy xương khớp gối, vỡ mâm chày, tổn thương dây chằng nặng dẫn đến thoái hóa thứ phát.
-
Khớp không vững, đau kéo dài, biến dạng trục chi.
Một số nguyên nhân khác
-
Sau phẫu thuật cũ thất bại (ví dụ: mổ nội soi, chỉnh trục, ghép xương không hiệu quả).
-
Biến dạng khớp gối nặng do bệnh bẩm sinh hoặc di chứng bệnh lý khác.
>> Xem thêm: Thay Khớp Gối Bao Lâu Thì Được? Bác Sĩ Giải Đáp Thời Gian Hồi Phục Chuẩn
Ai nên và không nên thay khớp gối?
Nên thay khớp gối nếu:
-
Trên 60 tuổi, bị đau khớp gối mạn tính kéo dài trên 6 tháng.
-
Các phương pháp bảo tồn (thuốc, tiêm, vật lý trị liệu) không còn hiệu quả.
-
Đau ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, mất ngủ, đi lại khó khăn.
-
Khớp biến dạng rõ, X-quang cho thấy sụn mất hoàn toàn.
Không nên thay khớp gối nếu:
-
Bệnh nhân còn trẻ, hoạt động thể lực mạnh (vì khớp nhân tạo có tuổi thọ giới hạn).
-
Có bệnh nhiễm trùng, loét da vùng quanh khớp gối.
-
Mắc bệnh lý toàn thân nặng (tim mạch, tiểu đường mất kiểm soát…).
-
Mất khối cơ vùng đùi hoặc không đủ sức phục hồi chức năng sau mổ.
Dấu hiệu cảnh báo đau khớp cần gặp bác sĩ
Bạn nên đến khám chuyên khoa Cơ xương khớp hoặc Chấn thương chỉnh hình nếu có các biểu hiện sau:
-
Đau gối liên tục, không giảm dù đã dùng thuốc.
-
Cứng khớp buổi sáng, khó gập duỗi chân.
-
Khớp gối kêu lục cục, sưng to hoặc biến dạng hình chữ O/X.
-
Mất khả năng đi bộ trên quãng đường ngắn hoặc phải dùng nạng.
Phát hiện và điều trị sớm giúp kéo dài thời gian bảo tồn khớp tự nhiên, tránh phải thay khớp quá sớm.
Một số lưu ý trước khi quyết định thay khớp gối
-
Khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân đau khớp gối. Không phải ai đau khớp cũng cần mổ – nhiều trường hợp có thể phục hồi tốt bằng tập luyện và tiêm nội khớp.
-
Đánh giá sức khỏe tổng thể: kiểm tra tim mạch, huyết áp, tiểu đường, phổi… để đảm bảo đủ điều kiện gây mê – phẫu thuật.
-
Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên sâu về khớp gối. Việc lựa chọn đúng chỉ định giúp đạt hiệu quả cao và hạn chế biến chứng sau mổ.
-
Chuẩn bị tâm lý và kế hoạch phục hồi chức năng. Sau mổ, người bệnh cần tập phục hồi đều đặn để đạt kết quả tối ưu.
Chỉ định thay khớp gối được đưa ra dựa trên nhiều yếu tố: mức độ tổn thương, triệu chứng lâm sàng và đáp ứng điều trị trước đó. Phẫu thuật chỉ nên thực hiện khi các phương pháp khác không còn hiệu quả và người bệnh đủ điều kiện sức khỏe.
Việc khám sớm, điều trị đúng và theo dõi định kỳ là cách tốt nhất để bảo tồn khớp tự nhiên, trì hoãn hoặc tránh phẫu thuật không cần thiết.
Có thể tham khảo thêm
- Nội soi khớp – Giải pháp tối ưu cho các vấn đề về xương khớp
- Hiểu Về Bệnh Viêm Khớp Dạng Thấp – Nguy Cơ, Triệu Chứng
- Viêm Cột Sống Dính Khớp: Bệnh Lý Nguy Hiểm Tiềm Ẩn
- Thay Khớp Gối Cho Người Cao Tuổi – Nâng Cao Cuộc Sống
